Gmina

Najstarsze wzmianki o terenach Gminy Pomiechówek dotyczą wsi Pomiechowo, wspomnianej w dokumentach z połowy XI w. jako Pomnychów – ziemie nadane klasztorowi benedyktynów z Mogilna.

Jednak osadnictwo grodowe na tych terenach datuje się już na VI w n.e. Na wzniesieniu w widłach Wkry i Narwi, dziś zwanym Księżą Górą, istniała prawdopodobnie słowiańska osada, kontrolująca ruch na szlaku biegnącym wzdłuż Narwi i Wisły oraz przeprawę przez Narew. Strategiczne położenie tego miejsca wykorzystywano także w XV w. Mieściła się tu wtedy komora celna dla flisaków, płynących Narwią z Litwy i Bugiem z Rusi Czerwonej.

Tereny nadrzeczne dzisiejszej Gminy Pomiechówek były świadkami przemarszu wojsk litewsko-ruskich i posiłków tatarskich ciągnących pod Grunwald w 1410 roku. Natomiast 23 grudnia 1806 roku, na łąkach koło Czarnowa, rozegrała się jedna z bitew pomiędzy wojskami francuskimi i rosyjskimi w czasie kampanii napoleońskiej. Francuzi, korzystając z zasłony dymnej z palonej słomy, zbudowali w ciągu jednego dnia most pływający. Dzięki temu udało im się zaskoczyć Rosjan i, ostatecznie, wygrać całą bitwę.

Okolice Pomiechówka pamiętają także walki podczas powstań narodowych, a na miejscowym cmentarzu znajduje się grób dowódcy 4 Pułku Piechoty „Dzieci Warszawy”, płk Kazimierza Majewskiego.

Po powstaniu styczniowym rząd carski wysiedlił na Syberię mieszkańców okolicznych wiosek w odwecie za pomoc udzieloną powstańcom. Na opuszczonych terenach osiedlili się koloniści rosyjscy i niemieccy, dla potrzeb których wzniesiono cerkiew prawosławną w Stanisławowie (stoi tam do dziś, jednak w zmienionym kształcie).

Znaczenie małego Pomiechówka wzrosło pod koniec XIX w., po wybudowaniu w tej miejscowości III Fortu, stanowiącego umocnienia wewnętrznego pierścienia obronnego Twierdzy Modlin. Jeszcze przed I wojną światową powstały kolejne forty, tym razem w Czarnowie i przy drodze Pomiechówek-Psucin.

W latach 1935-1938 zbudowano w Pomiechówku szkołę podstawową. Istotnym wsparciem obdarzył to przedsięwzięcie premier Sławoj Składkowski wraz z małżonką, dlatego działające tu obecnie gimnazjum obrało go za patrona.

Pomiechowski III Fort przekształcono na początku II wojny światowej w więzienie dla obrońców Modlina i okolicznych placówek. Później znajdował się tu obóz przesiedleńczy dla Polaków. Jeńców trzymano w nieludzkich warunkach i okrutnie traktowano, niejednokrotnie dochodziło do morderstw. Jednak najwięcej osób zginęło w okresie działania getta dla ludności żydowskiej oraz więzienia karno-śledczego. Bilans wymordowanych w masowych egzekucjach to blisko 100 tysięcy osób.

O tragicznej historii III Fortu przypomina Izba Pamięci Narodowej urządzona w miejscowej szkole podstawowej oraz pomnik Gustawa Zemły wzniesiony w 1972 r. naprzeciwko tej placówki.

Urząd Gminy Pomiechówek
(Członek LOTTR)
www.pomiechowek.pl