Biuletyn Historyczny

30 września 2011


Numer 19/09/2011
Kalendarium 1939

• Pierwsze oddziały niemieckie wkroczyły do Warszawy.
• 60. DP "Kobryń" płk. Adama Eplera stoczyła zwycięską bitwę z Armią Czerwoną koło Parczewa.
• Ignacy Mościcki zrzekł się ostatecznie funkcji prezydenta RP.
 

 

29 września 2011


Numer 18/09/2011
Kalendarium 1939
29 września


• Kapitulacja twierdzy w Modlinie.
• Prezydent RP Ignacy Mościcki podpisuje w Bicaz (Rumunia) rezygnację ze swego urzędu, nominując jednocześnie swoim następcą Władysława Raczkiewicza. Nowy prezydent udziela dymisji rządowi RP gen. Felicjana Sławoja-Składkowskiego. Jego następcą zostaje gen. Władysław Sikorski.


Modlińska Twierdza. Od godzin porannych rozpoczęto przekazywanie pododdziałom rozkazu o kapitulacji zaprzestaniu walk. Na odcinku „Zakroczym” walki przerwano ok. godz. 9.00. Tam też Niemcy dokonali zbrodni wojennej na polskich żołnierzach i rozstrzelali 56 żołnierzy 32 pp. Korzystając z zawieszenia broni przekroczyli też linie polskich placówek w rejonie Gałach i Fortu I gdzie niespodziewanie ogień do polskich żołnierz. Poległo kilkudziesięciu żołnierzy z 4 pp.


Na odcinku „Kazuń – Nowy Dwór” walki przerwano około godziny ósmej


Na odcinku „Pomiechówek” w rejonie Fortu III walki trwały do godziny dziesiątej.


Na zbiórkach pododdziałów odczytano rozkaz pożegnalny gen. Thommee do załogi twierdzy


O godzinie 12.00 niemieckie oddziały wkroczyły do cytadeli.

 


 

28 września 2011


Numer 17/09/2011
Kalendarium 1939
28 września


• Kapitulacja Warszawy.
• Podpisanie w Moskwie niemiecko-radzieckiego układu granicznego.

Modlińska Twierdza.  Major Riedl, po niebezpiecznej przeprawie przez linie bojowe, około godz. 4.00 zameldował się u dowódcy obrony Modlina, przedstawiając sugestie gen. Rómmla. Generał Thommée, po trwającej bardzo krótko odprawie swojego sztabu, zadecydował o przerwaniu ognia i rozpoczęciu pertraktacji kapitulacyjnych. Odprawił wysłanników do gen. Straussa oraz telefonicznie poinformował o swojej decyzji dowódców dywizji. W tym czasie sztab opracował i rozesłał rozkaz pisemny w sprawie przerwania działań, potwierdzający wcześniejsze zarządzenia ustne.


W tym czasie Niemcy przeprowadzili gwałtowne natarcie na odcinkach „Zakroczym” i „Pomiechówek”. Niemcy zajmują Zakroczym.


Około 14 gen. Cehak w Jabłonnie podpisał w imieniu dowódcy obrony Modlina protokół kapitulacyjny, w którym strona polska zobowiązała się do przekazania twierdzy w dniu 29 września 1939 r.

 

 


 

27 września 2011


Numer 16/09/2011
Kalendarium 1939
27 września


• Morańce - ostatnia szarża polskiej kawalerii w kampanii wrześniowej.
• Dowódca obrony Warszawy gen. Rómmel podjął decyzję o kapitulacji.
• W Warszawie powstają Szare Szeregi.
• W Berlinie Hitler przedstawił plan ataku na Francję w XI 1939r.
• W Warszawie utworzono konspiracyjną Służbę Zwycięstwu Polski, stanowiącej zalążek Armii Krajowej, na czele z gen. Michałem Tokarzewskim.


Modlińska Twierdza. DPanc „Kempf” podeszła do Fortu I na odległość szturmową. Przeprowadzony atak załamał się w ogniu polskiej obrony.


Na odcinku Pomiechówek niemiecka 32 DP zbliżyła się do Fortu III. Niemcy kupując to wielkimi stratami zajęli niewielki skrawek terenu.


Nadal trwa intensywne bombardowanie i ostrzał artyleryjski polskich pozycji. Niemieckie lotnictwo ponownie zbombardowało centralny szpital w twierdzy. W nalocie zginęli też niemieccy jeńcy.

 


 

 

26 września 2011


Numer 15/09/2011
Kalendarium 1939
26 września


• 17: 30 w lesie pod Góreckiem Kościelnym generałowie Emil Krukowicz-Przedrzymirski i Jan Kruszewski podpisali akt kapitulacji połączonych wojsk Armii gen. Przedrzymirskiego i Grupy Operacyjnej gen. Kruszewskiego.
• Garnizon Warszawy odpiera szturm nieprzyjaciela.


Modlińska Twierdza. Trwa nieustanny ostrzał i bombardowanie polskich pozycji. Gen Thommee składa meldunek do Warszawy o krytycznej sytuacji obrońców. Brakuje żywności wody amunicji środków opatrunkowych i leków dla rannych.
 

 

 

 

 

25 września 2011


Numer 14/09/2011
Kalendarium 1939
25 września


• Warszawa przeżyła ciężkie bombardowanie lotnicze i ostrzał artyleryjski - dzień został nazwany "lanym poniedziałkiem".
• Lotnictwo francuskie bombarduje fabryki Zeppelina we Friedrichshafen.
• W Berlinie Hitler wydał dekret o organizacji zarządu wojskowego na "zajętych, dawniej polskich, obszarach".
• W Niemczech wprowadzono racje żywnościowe na chleb i mąkę.
• Sowieci rozstrzelali żołnierzy flotylli pińskiej w Mokranach.


Modlińska Twierdza. Nieudane ataki DPanc. „Kempf” na odcinku „Zakroczym” – duże straty wśród obrońców.


Silny ogień artylerii na odcinek „Kazuń - Nowy Dwór”.


Bombardowanie Twierdzy. Lotnictwo niemieckie po mimo wyraźnego oznakowania czerwonym krzyżem zaatakowało szpital w cytadeli. Nalot spowodował wielkie straty wśród rannych.


Ciężkie walki w rejonie Fortu III na odcinku „Pomiechówek”.

 


 

24 września 2011

 


Numer 13/09/2011
Kalendarium 1939
24 września


• Gen. Władysław Langer spotkał się w Tarnopolu z dowódcą radzieckiego Frontu Ukraińskiego komandarmem Siemionem Timoszenką oraz z I sekretarzem KC Komunistycznej Partii USRR Nikitą Chruszczowem w celu uzgodnienia szczegółów umowy kapitulacyjnej.
• W Warszawie zabrakło wody pitnej.
• Niemcy zrzucają ulotki propagandowe nad Warszawą wzywające do poddania miasta.


Modlińska Twierdza. Niemcy nasilają się ostrzał i bombardowanie Twierdzy. W wyniku bombardowania uszkodzona zostaje elektrownia Narew, co pozbawia Twierdze prądu a wkrótce także wody.


Niemcy przypuszczają atak na odcinku „Kazuń" i na krótko  zajmują Czeczotki. Atak zostaje odparty a Czeczotki odzyskane.


Załoga kutra KU 30 zestrzeliła jeden samolot..

 


 

23 września 2011


Numer 12/09/2011
Kalendarium 1939
23 września

 
• W Wożuczynie gen. dyw. Stefan Dąb-Biernacki rozwiązał Front Północny.
• Pod Krasnobrodem szarża 25 pułku ułanów Wielkopolskich (przeżyło 30 ułanów), uwieńczona zdobyciem miasta i wzięciem do niewoli sztabu niemieckiej 8. Dywizji Piechoty.
• Po uszkodzeniu niemieckimi pociskami elektrowni milknie Polskie Radio Warszawa.


Modlińska Twierdza. Po opanowaniu przez Niemców 21 września składnicy amunicyjnej w Palmirach kilkakrotnie Polacy podejmowali próby odzyskania składnicy. 23 Września po przygotowaniu artyleryjskim do walki o składnicę z pozycji w pobliżu wsi Cząstków, Czosnów, Dębina, ruszył 13 pp dowodzony przez ppłk Alojzego Nowaka. Po początkowym sukcesie natarcie załamuje się na północnym skraju Puszczy Kampinoskiej. Niemcy skoncentrowanym ogniem i przeciw uderzeniem piechoty powstrzymują polskie natarcie. Ppłk Nowak próbuje osobiście poderwać żołnierzy do ataku. Trafiony serią z karabinu maszynowego odnosi ciężkie rany. Umiera następnego dnia. Zostaje pochowany przy kościele w Kazuniu Polskim.


Przez cały dzień Modlin jest bombardowany i ostrzeliwany.


Niemcy rozpoczynają przygotowania do generalnego natarcia na twierdzę.

 

 

 

22 września 2011

Numer 11/09/2011
Kalendarium 1939
22 września


• Polska załoga Lwowa pod dowództwem gen. bryg. Władysława Langnera, nie chcąc oddać miasta w ręce Niemców, skapitulowała przed oddziałami Armii Czerwonej. Rosjanie nie dotrzymali warunków kapitulacji i wzięli do niewoli żołnierzy polskich.
• Rozpoczęła się II bitwa pod Tomaszowem Lubelskim Frontu Północnego (do 23 września).
• III Rzesza i ZSRR uzgadniają przebieg tzw. linii demarkacyjnej na ziemiach polskich. Oddziały Armii Czerwonej wkroczyły do opuszczonego przez Niemców Białegostoku i Brześcia.
• Podczas oblężenia Warszawy zginął gen. płk. Werner von Fritsch, były szef OKH, jedyny generał Wehrmachtu poległy w kampanii wrześniowej.


Modlińska Twierdza. Wczesnym rankiem niemieckie oddziały uchwyciły przyczółek na prawym brzegu Wkry na przedpolu Fortu III. Wieczorem Niemcy zostali wyparci kontruderzeniem 36 pp. Niemcy atakowali również Cebulice Małe na odcinku „Kazuń”. Atak został odparty. Trwa artyleryjski ostrzał i bombardowanie Twierdzy i odcinka „Zakroczym”.
 

 

21 września 2011


Numer 10/09/2011
Kalendarium 1939
21 września


• Reinhard Heydrich, szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy, przekazał wszystkim dowódcom grup operacyjnych Policji Bezpieczeństwa na ziemiach polskich rozkaz o rozwiązaniu "problemu żydowskiego na okupowanych terytoriach".
• Poddaje się obrona Grodna.
• W Bukareszcie miał miejsce zamach na premiera Rumunii Călinescu, który przeprowadziła faszystowska Żelazna Gwardia - prawdopodobne we współpracy z Niemcami.


Modlińska Twierdza. Niemcy zdobyli składnicę w Palmirach. Niemieckie czołgi podjęły próbę przełamania polskiej obrony na północ od wsi Czeczotki na odcinku „Kazuń” atak został odparty. Wieczorem nastąpiło polskie natarcie na Małocice i Czosnów
 

 

 

20 września 2011


Numer 9/09/2011
Kalendarium 1939
20 września


• Koniec bitwy nad Bzurą.
• Kapitulacja Armii "Lublin" i "Kraków".
• Kapitulacja Tomaszowa Lubelskiego.
• 11., 24. I 38. DP zostały rozbite przez Niemców na przedpolach Lwowa.
• Armia Czerwona szturmuje Grodno, Kowel i Lwów.
• Okręt podwodny "Wilk" przebija się z Bałtyku do Wielkiej Brytanii

Modlińska Twierdza. To jeden ze spokojniejszych dni. Trwa bombardowanie i ostrzeliwanie Twierdzy. Do ostrzału z północy dochodzi ostrzał z południa. Kończy się zaopatrzenie w żywność. Dowodzona przez gen. Cehaka 30 DP przejmuje obronę odcinka „Kazuń” luzując, 13 pp który przechodzi do odwodu.
 

 

19 września 2011


Numer 8/09/2011
Kalendarium 1939
19 września

• Padła Kępa Oksywska.
• Trwają ciężkie boje o Tomaszów Lubelski między wojskami niemieckimi a polskimi.
• Rosjanie zajmują Lidę, Nowogródek, Łuck i Stanisławów.
• Rozpoczęła się bitwa o Grodno trwająca do 21 IX
• W Krakowie ukazuje się pierwsze tajne pismo w okupowanym mieście: "Polska żyje".
• Triumfalne wkroczenie Hitlera do Gdańska.

Na obszarze gry. W Puszczy Kampinoskiej trwają walki rozbitych oddziałów Armii „Pomorze” i „Poznań”. Rozbitkowie usiłują przedostać się do Warszawy.


Modlińska Twierdza. Niemcy atakują Fort III na odcinku „Pomiechówek” Obrońców fortu wspiera ogniem artyleryjskim pociąg pancerny. Natarcie odparto na dalekim przedpolu zniszczono kilka ckm.


Trwają bombardowania szczególnie nasilone na odcinku „Kazuń” i na cytadelę. Atak z powietrza wspiera ogień artyleryjski.


Ponowne niemieckie natarcie na odcinku „Pomiechówek” 400 pp z 228 DP natarcie odparto.


Niemieckie samoloty zrzuciły na polskie linie obrony ulotki nawołujące do poddania się, informujące, że będą dobrze traktowani.
 

 

 

 

18 września 2011


Numer 7/09/2011
Kalendarium 1939
18 września 


• Armia Czerwona znajduje się w Mołodecznie, Równem, Tarnopolu i Kołomyi. 
• Rozpoczęły się zażarte walki w okolicy Tomaszowa Lubelskiego. 
• Część Armii "Poznań" przebija się przez Puszczę Kampinoską do Warszawy. 
• W oficjalnym komunikacie niemiecko-radzieckim podano, że zadaniem ich wojsk jest "przywrócenie w Polsce porządku i spokoju". 


Na obszarze gry.  Grupa Operacyjna Kawalerii składająca się z 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich, 7 Pułku Strzelców Konnych Wielkopolskich i 7 Dywizjonu Artylerii Konnej toczy ciężkie walki w rejonie osad Cisowe, Górki, Zamość oraz  leśniczówki Dembowskie a następnie pod Sierakowem i Laskami. 


Modlińska Twierdza. Poprzedzone przygotowanie artyleryjskim i bombardowaniem natarcie 228 DP na odcinek „Nowy Dwór”. Początkowo natarcie odnosi sukces Niemcy podchodzą pod Bożą Wolę. Kontruderzenie odwodu 32 pp po zaciętym boju wypiera Niemców ze zdobytego terenu.

Po południu Niemcy wdzierają się na pozycje bronione przez 36 pp z 28 DP na odcinku obrony „Pomiechówek”. Zostają wyparci prze kontratak 3 batalionu 36 pp. 


Do punktu zbornego w Kazuniu wciąż przybywają żołnierze Armii „Łódź” i rozproszone oddziały z Armii „Pomorze” i „Poznań” 


Trwa artyleryjski ostrzał Twierdzy.

Oddział Wydzielony płk Sztarejki operujący w okolicach Leszna otrzymuje rozkaz wycofania się do Kazunia. 


Zagrożone zostaje komunikacja ze składnicą w Palmirach.

 

 

 
 17 września 2011


Numer 6/09/2011
Kalendarium 1939
17 września


• O 4: 20 oddziały KOP rozpoznały koło Podwołoczysk na Podolu pierwsze jednostki radzieckie przekraczające granicę i podjęły z nimi walkę
• Szef sztabu gen. Wacław Stachiewicz wydał w imieniu Wodza Naczelnego "dyrektywę ogólną", nakazującą wycofanie wojska i sprzętu do Rumunii i na Węgry oraz unikanie walki z Armią Czerwoną poza obroną konieczną.
• Niemcy zajmują Brześć.
• Decydujące uderzenie niemieckie nad Bzurą, złamanie zorganizowanego oporu Wojsk Polskich w widłach Wisły i Bzury.
• W nocy 17/18 IX terytorium Polski opuszcza Rząd udając się do Rumunii gdzie zostaje internowany.
 

Na obszarze, na którym rozgrywa się gra Zapal Świeczkę Bohaterom Grupa Operacyjna Kawalerii składająca się z 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich, 7 Pułku Strzelców Konnych Wielkopolskich i 7 Dywizjonu Artylerii Konnej w okolicach miejscowości Górki stoczyła wielogodzinny, zwycięski bój z nieprzyjacielem i w pierwszej fazie pomaszerowała w kierunku Modlina, jednak dowódca Grupy zmienił rozkazy i skierował oddziały na odsiecz Warszawie.


Modlińska Twierdza przez cały dzień bombardowana była przez niemieckie lotnictwo. Bombardowania spowodowały duże straty wśród obrońców
 

 

 

16 września 2011


Numer 5/09/2011
Kalendarium 1939
16 września 


• Ewakuacja wojsk polskich z twierdzy w Brześciu.
• Ginie w walce dowódca 21. Dywizji Piechoty Górskiej gen. Józef Kustroń. 
• Bateria czterech dział 100 mm zatrzymuje pod wsią Antoniew - Zdziarów natarcie 35 Pułku Czołgów niemieckiej 4. Dywizji Pancernej z desantem zmotoryzowanego pułku gwardii przybocznej Hitlera SS-Liebstandadrte "Adolf Hitler", niszcząc 22 czołgi niemieckie.
• Zmasowane uderzenie lotnictwa niemieckiego na armie "Poznań" i "Pomorze". 
• Oddziały rozpoznawcze niemieckiej 4 armii, nacierającej z Prus Wschodnich i 14 armii z Małopolski, nawiązują styczność w rejonie Włodawy.

 
Niemcy do 16 września praktycznie osiągnęli główne cele planu wojny z Polską.  Większość armii polskiej została zniszczona i rozproszona a zachodnia i częściowo centralna Polska całkowicie opanowana. Ośrodki oporu w Warszawie, Modlinie i na Helu znalazły się w okrążeniu. 


Modlińska Twierdza. Z Warszawy dociera oddział 3000 ludzi są to przeważnie żołnierze armii Łódź dowodzi nimi płk de Laveaux. Niestety są oni przeważnie bez broni. W Kazuniu gen. Małachowski organizuje punkt zborny. Z niego żołnierze są kierowani do jednostek. Popołudniu intensywnie bombardowany jest Modlin. Rozpoczyna się dostarczanie taborami konnymi amunicji ze składu w Palmirach. Ze względu na panujące w powietrzu niemieckie lotnictwo jest to możliwe głównie w nocy. 
 

 

 

15 września 2011

Numer 4/09/2011
Kalendarium 1939
15 września
• Wojska niemieckie zajęły Przemyśl i Białystok.
• Rozpoczęła się I bitwa pod Tomaszowem Lubelskim Armii Kraków i Lublin (do 20 września).
• Wycofanie się Armii "Warszawa" ze wschodniego brzegu miasta. Niemcy zamykają pierścień wokół stolicy.
• Hitler mianuje prezesa Niemieckiej Akademii Prawa, dr Hansa Franka Szefem Administracji (Oberverwaltungschef) na okupowanych terenach polskich.
• W nocy 15/16 IX pod Janowem 11. DP rozbiła niemiecki zmotoryzowany pułk SS "Germania".
• Utworzenie Armii "Karpaty" pod dowództwem Gen. Fabrycego.

Modlińska Twierdza.  Saperzy przystępują do odbudowy mostu na Wiśle przy zachodnim krańcu Twierdzy. W okolice Leszna zostaje wysłany, 84 pp. który miał rozpoznać Niemców i nawiązać kontakt ze znajdującymi się w puszczy wojskami armii Pomorze i Poznań. Nocą z 15 na 16 gen Thommee wysyła do składnicy amunicji w Palmirach 146 pp. uzupełniony jedną kompanią z 13 pp. i kompanią z batalionu wartowniczego w sumie 600 ludzi. Po przybyciu do rejonu składnicy przystąpiono do prac inżynieryjnych osłony składnicy

 

14 września 2011

Numer 3/09/2011
Kalendarium 1939
14 września
• Wojska niemieckie zajęły Gdynię. Rozpoczyna się pacyfikacja mieszkańców.
• Do estońskiego portu w Tallinie wpłynął ORP "Orzeł", gdzie został internowany i rozbrojony.
• Cały XIX Korpus Pancerny Guderiana uderzył na Brześć.
• XXII Korpus niemiecki dotarł pod Zamość.
• Trwa II faza bitwy nad Bzurą


Modlińska Twierdza. Do twierdzy z rejonu miejscowości Kampinos dociera  30 DP dowodzona przez gen Leopolda Cehaka. Kazuń wyznaczono na rejon zebrania resztek dywizji. Do Kazunia około południa dociera mocno wykrwawiona 2DP a w nocy z czternastego na piętnastego - 28 DP.
W godzinach popołudniowych na przedpolu odcinka Nowy Dwór doszło do walk w rejonie Krubina - niemiecka 228 DP nacierała na polskie pozycje.

 

13 września 2011

Numer 2/ 09/2011
Kalendarium 1939

13 września
• Pod Annopolem i Solcem niemieckie 4. i 14. DP sforsowały Wisłę w jej środkowym biegu.
• Gen. Wiktor Thommée obejmuje dowództwo obrony twierdzy Modlin.
• Pod Łętownicą i Andrzejewem zostaje rozbita 18 Dywizja Piechoty z Samodzielną Grupą Operacyjną "Narew".
• Trwa bitwa nad Bzurą
• W nocy 13/14 Niemcy rozstrzelali 200 jeńców polskich z 18. DP.


 Modlińska Twierdza.  Generał Wiktor Thommee obejmuje dowództwo obrony twierdzy Modlin
W toku ciężkich walk o przebicie się do Warszawy i rozważań o wynik walki 28DP. Pada po raz pierwszy zamiar skierowania się do Modlina. Walcząca samotnie 30 DP. nie miała szans na przebicie się do warszawy podobnie jak rozbita na drobne części 2DP.
Rezultatem było to, że grupa trzech mocno osłabionych dywizji z Armii Łódź pod dowództwem gen. Thommee znalazła się w rejonie modlińskiej twierdzy.
Generał przybył do twierdzy 13 około południa po zapoznaniu się z sytuacją i rozważeniu przez sztab wieczorem generał Thommee wydaje rozkaz o zamiarze obrony i jej organizację. Zamierza bronić się na miejscu, utracone opozycje odbijać siłami odwodów. Obszar twierdzy dzieli na cztery odcinki „ Zakroczym”, „Twierdza”. „Pomiechówek” oraz „Kazuń - Nowy Dwór”. Kazuń zostaje wyznaczony dla zebrania resztek dywizji napływających z Puszczy Kampinoskiej.
Stanowisko Dowodzenia Dowódcy Obrony Twierdzy Modlin ulokowano w jednej z prochowni w pobliżu Bramy Kadetów.

________________________________________



12 września 2011


Numer 1/ 09/2011
Kalendarium 1939
Kwiecień – sierpień
W obliczu narastającego zagrożenia Twierdza Modlin była ważnym obiektem strategicznym w planach wojny obronnej. Dzięki swojemu położeniu była istotnym elementem obrony armii „Modlin”, która rozciągała się wzdłuż Wisły i Narwi (Płock - Różan). Już od kwietnia ’39 r. zaczęto budowę północnych pozycji polowych na północnym odcinku twierdzy (od Wisły w Zakroczymiu do Wkry w Pomiechówku). Wybudowano m.in.: linie okopów strzeleckich, ziemno-drewniane schrony dla broni maszynowej, rowy oraz zapory przeciwczołgowe. W sierpniu, saperzy zbudowali przeprawy mostowe na Wiśle i Narwi. Most na Wiśle o nośności 14 ton, łączył przedmoście kazuńskie z twierdzą na wysokości Korony Utrackiej. Na Narwi wybudowano natomiast most pontonowy o nośności 8 ton, który łączył przedmoście nowodworskie z cytadelą twierdzy.
Wykonano także przygotowania saperskie do zniszczenia stałych mostów na Wiśle (Kazuń), Narwi (Modlin, Orzechowo) i Wkrze (Pomiechówek). Położono także kable telefoniczne po dnie Wisły i Narwi.
Mobilizacje rozpoczęto 23 sierpnia w Modlinie mobilizowało się między innymi 32pp. Po zakończeniu mobilizacji 30 sierpnia większość oddziałów stacjonujących w Modlinie wyruszyło do wyznaczonych rejonów na północnym Mazowszu. W samym Modlinie pozostało ok. 5 tys. żołnierzy.

1 września
• wojska niemieckie atakują Polskę na 4 kierunkach operacyjnych: N, NW, W oraz SW, wkraczając na Mazowsze
• ok. 5.00 rano nastąpił pierwszy atak bombowy na most kolejowo-drogowy na Narwi (Modlin)

2 września
• przełamanie obrony polskiej pod Rzęgnowem (rejon Mławy) •• w rejonie Modlina wielokrotne alarmy lotnicze. Obrona przeciwlotnicza mostu na Narwi zestrzeliła niemiecki samolot, który rozbił się pod Czarnowem pomiędzy fortem XVI a dziełem piechoty D-8.

3 września
• niemieckie bombowce zbombardowały modlińskie koszary i uszkodziły północne skrzydło cytadeli.

5 września
• Na rozkaz dowódcy armii „Modlin” wysadzone zostały dwa mosty na Narwi (Serock i Orzechowo)

10 września
• Rozpoczyna się największa i najkrwawsza bitwa we wrześniu 1939 r. tzw. bitwa nad Bzurą.
• Niemcy bombardowali mosty w rejonie Modlina, co spowodowało przypadkową eksplozję ładunków wybuchowych założonych na moście kolejowo-drogowym na Narwi. Zniszczenie mostu kolejowo-drogowego spowodowało, że pociąg pancerny „Śmierć” został unieruchomiony pomiędzy Narwią i Wkrą

12 września
• Nastąpiło przerwanie natarcia armii „Poznań” i „Pomorze” w rejonie bitwy nad Bzurą, a armia „Łódź” po nieudanych próbach przełamania niemieckiego frontu otaczającego Warszawę skierowała się do Modlina
• Niemcy forsują Narew w rejonie Dębe i wychodzą na przedpole w rejonie „Nowy Dwór”